Zelfs al is men niet diep geïnteresseerd in de boeddhistische filosofie, toch laten de talloze boeddhistische kloosters in Ladakh op veel reizigers een blijvende indruk na. De witte kloosters die vaak als arendsnesten tegen de rotsen hangen contrasteren prachtig met de staalblauwe hemel en leveren prachtige beelden op.
Veel reizigers beperken zich bij een bezoek dan ook vaak tot een rondgang over de verschillende binnenpleinen en werpen een snelle blik in de eigenlijke tempels en heiligdommen. Jammer, want met een beetje achtergrondkennis valt er zoveel meer te beleven.
Een wereld van symbolen en goden
Wie verder kijkt dan de muren van de boeddhistische kloosters in Ladakh, treedt binnen in een wonderlijke wereld van goden, mythische wezens en talloze symbolen. De exacte positie en afmetingen van de gompa zelf, van de muurschilderingen, van de positie van de beelden wordt bepaald door de Tibetaanse principes van eenheid en geometrie.
De veelheid aan beelden en muurschilderingen leest als een geschiedenis van het Tibetaans boeddhisme. Boeddha is alomtegenwoordig, maar de grote vraag is steeds: welke Boeddha?
We sommen er enkele veel voorkomende op:
- De historische Boeddha (Sakyamuni) die geboren werd in Lumbini (Nepal) als prins Siddharta Gautama, en die in Bodhgaya de Verlichting bereikte.
- De toekomstige Boeddha (Maitreya) die ooit de Mensheid naar de Verlichting zal leiden
- Een van de 5 Dhyani Boeddha’s die de 5 kwaliteiten van de Boeddha voorstellen
- De Medicinale Boeddha die alle principes van de Tibetaanse geneeskunst in zich verzamelt.
Naast de afbeeldingen van Boeddha, hebben veel kloosters talrijke afbeeldingen van lama’s en bodhisattvas (Verlichte Wezens). Vaak zijn het de stichters van de gompa of zijn het historische figuren die het boeddhisme verspreidden over het Indische subcontinent?
Bekend is Guru Rinpoche (of Padmasambhava) te herkennen aan zijn heel aparte ogen en eventueel een drietand. Een andere is Avalokitesvara, een figuur met verschillende armen die staat voor het Mededogen en van wie de huidige Dalai Lama de vertegenwoordiger op aarde is.
Alle boeddhistische kloosters in Ladakh wordt ook beschermd door de Dharmapala, demonen die gekenmerkt worden door afschrikwekkende gezichten, scherpe klauwen en wilde ogen. Zij dragen krachtige wapens en (halskettingen) met mensenhoofden. De bekendste figuur is Mahakala, zowat het boeddhistische evenbeeld van de hindoegod Shiva.
De Dharmapala tonen zich ook tijdens de Cham-dansen die door de monniken worden uitgevoerd tijdens de boeddhistische festivals. De kleurrijke en expressieve maskers die zij tijdens het dansen dragen stellen vaak deze demonen voor.
Buiten de festivals worden de maskers bewaard in de maskerkamer, in het heiligdom van de gompa. Geinteresseerden kunnen steeds aan de monnik van dienst vragen of een bezoek aan deze maskerkamer is toegelaten.
