Post Corona Reizen: Alles wordt anders

Het corona-virus confronteerde ons de voorbije maanden letterlijk met onze eigen grenzen. Reisrestricties, negatieve reisadviezen, gesloten grenzen, landen die in complete lockdown gingen,… Reisorganisaties werden als een van de eersten getroffen: sommige reizigers geraakten niet meer thuis,  anderen konden niet vertrekken. Wat de toekomst brengt, is onzeker. Zal de reissector overleven ? Moeten we op een andere manier op reis gaan ? Is de hele ‘hetze’ rond reizen wel terecht ?

We geven je graag onze (persoonlijke) visie op basis van wat we vandaag ( eerste versie 7 mei 2020 + update 20 januari 2020) weten. Misschien zitten we er compleet naast, misschien ook niet… De tijd zal het uitwijzen.

Reizen is een behoefte

Waar reizen enkele decennia terug enkel weggelegd was voor een elite en voor avonturiers, is het stilaan een behoefte geworden voor veel mensen. Een of meerdere keren per jaar uit de drukke ‘rat race’ stappen, alles even achter je laten, kennis maken met andere culturen, je horizon verleggen en je referentiekader verbreden,…

De democratisering van het reisaanbod met lage vluchtprijzen en goedkope hoteldeals, zorgde ervoor dat miljoenen mensen zich over de hele wereld gingen verplaatsen.

Een medaille met 2 kanten

Als snelst groeiende economische sector ter wereld, werd het toerisme echter een medaille met 2 kanten. Enerzijds is het toe te juichen dat veel mensen in minder ontwikkelde landen door middel van jobs een beter bestaan konden opbouwen. Anderzijds is er de enorme druk op het milieu, zijn er sociale uitwassen en zette de ‘race to the bottom’ voor steeds lagere prijzen veel lokale mensen onder druk.

Allerhande initiatieven om op een meer duurzame manier te gaan reizen, spreken nog steeds een heel klein deel van de reizigers aan. Het prijskaartje is voor veel mensen nog altijd de doorslaggevende factor om hun reis te kiezen. Veel wordt daar niet bij nagedacht: mensen die in eigen land hun verontwaardiging uitschreeuwen over sociale dumping, boeken probleemloos reisjes bij bedrijven die alle sociale regels aan hun laars lappen.

Corona: een kans om het systeem te herdenken

Elk nadeel heeft zijn voordeel. De corona-crisis kan een gelegenheid zijn om even stil te staan bij ons reisgedrag en om het misschien wat aan te passen.

Extreme stemmen vinden dat het maar eens gedaan moet zijn met al dat reizen en dat iedereen best in zijn eigen cocon kan blijven. Niet of nauwelijks meer vliegen, op vakantie in eigen land of in een buurland,… Ideeën die ingegeven zijn door angst of door ideologie.

Dat daardoor wereldwijd miljoenen jobs sneuvelen is het minste van hun zorgen. Het toerisme is de grootste werkgever ter wereld. Naast bijna 300 miljoen directe jobs (ook voor laaggeschoolden en mensen in het Zuiden), creëert het toerisme ook nog een hele reeks jobs in het randcircuit (kleine winkeltjes, verkopers van bv postkaarten, bars,…)

Vakantie in eigen land geeft mijns inziens een misplaatst gevoel van veiligheid. Wat is het veiligst: met zijn tweetjes met een lokale gids door de bergen in Nepal wandelen of op een vol strand gaan zitten aan de Belgische kust ?

Een meer genuanceerde kijk dringt zich op. De behoefte om te reizen zal door de Corona crisis niet verdwijnen en er is ook geen enkele grondige reden te verzinnen waarom we in de toekomst niet naar verre bestemmingen zouden mogen reizen. Het ‘volume’ aan reizigers zal misschien dalen, maar misschien moeten zowel de reissector als de reizigers hun gedrag aanpassen.

Reizen in grote groepen of massatoeristische concepten waarbij duizenden toeristen neerstrijken op 1 locatie, kunnen misschien beter gereguleerd worden.  Het kan extreem klinken, maar moet je naar het andere eind van de wereld reizen om daar op een ligstoel naast 200 andere Belgen aan het zwembad te gaan liggen? Dan kan je inderdaad beter naar de Belgische kust gaan.

Een aantal gastlanden in Azië, Afrika en Latijns Amerika werken al jaren met een ‘less is more’-concept. Ze laten met mondjesmaat toeristen toe, maar zorgen er voor dat deze toeristen voldoende besteden om de lokale economie te laten draaien en om de eigen bevolking te helpen. De natuur en de locale cultuur komen op deze manier minder onder druk te staan. Bhutan is hiervan het beste voorbeeld. De toerist heeft het gevoel van echt een land te ervaren in plaats van in een bubbeltje met andere toeristen te zitten. Dit brengt een iets hoger prijskaartje met zich mee voor de toerist, maar anderzijds heb je er wel een unieke ervaring voor in de plaats.

Reizen na de Corona

Iedereen is natuurlijk hoopvol dat het vaccin een uitweg zal bieden uit de huidige crisis, maar na deze corona virus zullen er in de toekomst ongetwijfeld nog andere virussen opduiken.

Toeristen zullen zich beter dienen te beschermen tegen ziektes dan dat ze tot nu gewoon waren. Een betere (hand)hygiëne, opletten met contacten en mondmaskers dragen op drukke plaatsen kunnen het ‘nieuwe normaal’ worden. Kleinschaligheid kan ook hier weer een troef zijn. Met duizenden opeengepakt op een cruiseschip houdt meer risico’s in dan met je gezin en  1 lokale chauffeur in een minibusje.

Het is al veel gezegd door mensen uit de reissector: het gaat er niet om waarheen je reist, maar hoe je reist ! Het is vanzelfsprekend dat intensieve reizen waarbij op enkele weken tijd verschillende locaties worden bezocht om toch maar die ‘bucketlist’ te kunnen afstrepen, een groter risico inhouden, dan een rustige reis in een beperkt gebied met een klein gezelschap. Het voorbeeld van een ‘hutje in de bergen’ komt dan steeds terug.

In het geval van ‘verre reizen’ kunnen veel reizigers ook eens nadenken waarom ze naar die verre bestemmingen reizen. Als je de vraag stelt, krijg je vaak als antwoord dat ze ‘heel graag kennis maken met andere culturen, andere mensen of een andere omgeving.’ De vraag is echter of je echt kennis maakt met die ‘andere cultuur’ als je elke nacht elders slaapt, zeer oppervlakkig contact het met de mensen en met een busje snel snel naar de volgende ‘fotostop’ racet. Het concept van Slow Travel maakt ook op verre bestemmingen meer en meer opgang: een reis waarbij je meerdere nachten op 1 locatie blijft, rustig de omgeving verkent, uitgebreid kennis maakt met je gastheren én echt uitgerust terugkeert van vakantie. Zoals steeds hinkt Vlaanderen een beetje achterop, maar in een aantal grote Europese en Noord Amerikaanse landen bijvoorbeeld is het al gemeengoed dat reizigers voor 2 weken naar India of Myanmar trekken, daar 2 locaties aandoen en achteraf zeggen dat ze er meer van genoten hebben dan van een vorige ‘rush’-reis.

Veel reizigers zullen in de naweeën van deze crisis hopelijk ook even nadenken over de wettelijke bescherming die zij genieten wanneer ze hun reisplannen toevertrouwen aan een solide erkende reisorganisatie. Het is misschien een pleidooi voor de eigen winkel, maar er is een wezenlijk verschil qua (financiële) bescherming tussen boeken bij een anoniem online-agentschap of overzeese firma, en een erkende reisorganisator in België.

Reisorganisaties en lokale aanbieders als hotels en transporteurs zullen daarop moeten inspelen en zullen de nodige hulpmiddelen moeten ter beschikking stellen aan hun klanten. Meer dan ooit zal een professionele aanpak zijn vruchten afwerpen en zullen reizigers kiezen voor bedrijven die hen op een efficiente manier kunnen bijstaan in geval van problemen. Met MyHimalaya werken we op een zeer directe manier samen met een aantal lokale bedrijven die onze reizen logistiek ondersteunen. We gebruiken geen tussenpersonen waardoor we snel kunnen schakelen. Met vrijwel al onze lokale partners hebben we een jarenlange persoonlijke band opgebouwd waardoor ze perfect weten wat onze reizigers en wij van hen verwachten, ook in moeilijke omstandigheden waar improvisatie en flexibiliteit soms nodig zijn.

Doordat we op een zeer specifiek publiek mikken en in een beperkte niche actief zijn, hebben we over het algemeen reizigers met gezond verstand en enige reiservaring die bepaalde zaken kunnen kaderen in hun context.

Ook luchtvaartmaatschappijen zullen hierin een belangrijke rol spelen. Het vluchtaanbod zal moeten herdacht worden, steeds meer mensen op 1 vliegtuig proberen krijgen zal misschien niet meer mogelijk zijn, de service aan boord zal op een andere manier dienen aangepakt te worden. Flexibele boekingsvoorwaarden zullen de norm worden. Prijzen zullen hierdoor misschien stijgen, maar iedereen zal het eens zijn dat de ‘race to the bottom’ niet eindeloos kan gevoerd worden.

Voor enkele honderden euro’s naar het andere eind van de wereld vliegen, is niet rendabel: een realiteit waar we ons als consument moeten bij neerleggen. Excessen als partyflights naar Ibiza of shopping flights naar Milaan zullen misschien verdwijnen, maar de vraag is of deze concepten enige meerwaarde opleveren (zowel economisch, sociaal als ecologisch).

Van de overheden mogen we een eerlijke en transparante benadering van de problematiek verwachten. Het simpelste op korte termijn is landen volledig sluiten en allerhande verboden uitvaardigen. Dit is slechts korte termijn symptoombestrijding. Belangrijker is dat er een perspectief geboden wordt: de drang naar reizen zal niet verdwijnen, maar misschien moeten overheden ook anders omgaan met toerisme. Minder toeristen toelaten, maar voluit kiezen voor kwaliteit. Steun geven aan kleinschalige en duurzame concepten, in plaats van inzetten op grootschalige projecten voor snel geldgewin. Steun geven aan kleine en middelgrote reisorganisaties die op een respectvolle manier omgaan met gastlanden in plaats van aan internationale mastodonten die een bestemming leegplukken en dan weer elders trekken.

Er is een toekomst voor de reiswereld, maar we maken ze allemaal samen  zelf !

Rik Van Belle  (oprichter MyHimalaya en fervent wereldreiziger)

Lees meer over Bhutan en Corona